Solderen - elektronica

 

Solderen en elektronica

Elektronica voor mij en dus het solderen ervan

Als kind ben ik al snel geinteresseerd geweest in elektronica en alles wat dat kan doen. Samen met m'n vader had ik ook een modelspoorbaan(tje) waar veel aan gesleuteld werd en dat was ook met lampjes, schakelaars en later ook relais en diodes en... toch wel wat basis-elektronica.

Zeker sommige wissels met seinen en automatische uitschakeling van bepaalde spoordelen was een uitdaging om goed te krijgen met enkel relais en heel, heel veel draadjes...

Connectors en veel andere onderdelen haalde ik uit oude radio's, videorecorder(s) en dergelijke die ik kreeg om mee te rotzooien. Soms kreeg ik ze ook gerepareerd om weer een tijd naar muziek te kunnen luisteren enzo.

Ik had ook al vrij snel een elektronica-kit van ik denk Tandy. Een experimenteerdoos waar je met veertjes en draadjes tussen de diode, weerstanden, zonnepaneeltjes, batterijen, spoeltjes etc. verbindingen op kon bouwen en zo experimenten kon namaken die in een boek stonden. Heel leuk en leerzaam! Echt aan te raden en een echte eerste stap in de elektronica. Maak maar eens je eerste eigen radio of later zelfs een radiostation. Ik denk dat dat halverwege de lagere school was.

Later op het voortgezet onderwijs (HAVO) heb ik nog veel meer geleerd en gesoldeerd, daarna op de HTS en MTS gezeten en daarbij ook elektronica geleerd en dus ook ge-experimenteerd en natuurlijk ook gesoldeerd.

In m'n eigen bedrijf heb ik ook o.a. elektrische (lig-) fietsen samengesteld en gerepareerd en daarbij heb ik ook veel gebruik gemaakt van soldeersystemen, in de loop van de jaren toch wel telkens iets andere systemen.

Kinderjaren - m'n eerste soldeerbouten en soldeerpistool

In m'n kinderjaren - eind jaren 70, begin jaren 80 - was het voornamelijk werken aan de modeltrein en klein hobbywerk, maar was ook de elektronica waar ik mee te maken had (er was ook nog niet zoveel fijn materiaal!) nog relatief eenvoudig en voor huidige begrippen 'grof'. Printplaten waren single layer (enkelzijdig dus, maar aan 1 kant bestukt) en alles overzichtelijk met duidelijke sporen, dikke platen met de kopersporen en vaak tinnen (/lood) sporen erop. Duidelijk te herkennen weerstanden, transistors en dergelijke, nog met lampjes en maar heel af en toe een LED, heel af en toe een IC dat ik tegenkwam.
Er was nog geen internet, dus als ik een onderdeeltje wilde opzoeken moest ik in de datasheets in de bibliotheek of in de winkel gaan zoeken. Zover ging ik meestal niet dus meestal gewoon onderdelen selecteren die herkenbaar waren en bijvoorbeeld power-transistoren die ik tegenkwam sloot ik dan aan om te zien of ze deden wat ik wilde. Meestal schakelen en dan maakte de exacte waarde niet zoveel uit...

Ik had toen een soldeerbout van ik denk 40 of 60 Watt in gebruik met een standaard koperen tip (gewoon een stuk koper installatiedraad zo nodig, op lengte en dikte te maken) en daarnaast een soldeerpistool van iets van 100 Watt of misschien zelfs nog meer.

Temperatuurinstelling? Nog nooit van gehoord. Je kon wat doen door het uitzetten van de bout tussendoor (opwarmtijd was heel lang... 20 minuten was soms echt wel nodig hoor, zeker in de winter!) en een tip iets meer naar binnen steken of eruit, of langer maken van koperdraad want dan bleef hij ook koeler. Als ik zwaardere draden aan elkaar ging solderen gebruikte ik vaak het soldeerpistool omdat die wel warm genoeg werd, soms de combinatie van soldeerpistool en soldeerbout.

Het soldeerpistool heeft het nog lang uitgehouden maar het was wel lastig vaak om maximaal 1 minuut achter elkaar de knop te gebruiken. Dan kwam er al een zoetige lucht door de ventilatiegaten in het pistool van de transformator die warm werd en jarenlang was de behuizing ook al gedeeltelijk gesmolten voordat de trafo uiteindelijk de geest gaf en zijn laatste rook uitblies.

Na een aantal jaren was de eerste bout (nog van m'n vader geweest, misschien nog van m'n opa) kapot en heb ik een nieuwe gekocht. Dit was al een 'échte bout' met een wat betere tip en betere warmte-overdracht, gekocht in een elektronicawinkel in Zierikzee. Vermoedelijk iets van 40 Watt, naast het soldeerpistool.

Voortgezet onderwijs - MTS (verder jaren '80, jaren '90): betere fijnere elektronicabout, nieuw soldeerpistool

In de jaren erna bleef ik vaak solderen, kreeg ik ook meer kennis van elektronica maar was ook niet altijd evenveel tijd voor deze hobby. Toch nog wel op "mijn soldeerzoldertje" veel uren doorgebracht. Verlichting op m'n fiets, spullen voor de computer, printers, radio, TV en ook wel ander spul. Later ook op de MTS (IT, computertechniek en zendtechniek) had ik regelmatig een soldeerbout in m'n handen.

Er was weer een nieuwe soldeerbout nodig en wel een 'echt fijne'. Een soldeerstation was echt nog duur en ook vanwege de plaats onhandig voor me, maar ik had al wel een 20 Watt Weller ('het beste merk'). Heel handig voor het fijnere soldeerwerk ook met een fijne bijtelpunt. Daarnaast had ik nog een grotere bout en een nieuwer soldeerpistool.

Toen de Weller kapot was heb ik bij ik denk Conrad een 25 Watt bout gekocht, net iets zwaarder - om nog net iets zwaarder werk te kunnen doen- samen met een nieuw soldeerpistool in een koffertje netjes bij elkaar.

Met die bouten was het dus zo dat ze niet instelbaar waren op temperatuur: de dikte van de tip in combinatie met de omgevingstemperatuur, tocht en wat je aan het solderen was maakte de temperatuur en dus ook of je tin nog smolt of nog aan de punt hard werd. Regelmatig had ik de bout samen met soldeerpistool nodig om toch het soldeer goed te kunnen smelten. Als het dan goed gesmolten was, kon ik het soldeerpistool uitzetten zodat de tin langzaam afkoelde en als de tin dan (bijna) gestold was kon de bout ook los 'gebroken' worden. Vaak ook gebruikte ik een föhn om de printplaten etc. wat op te warmen, met een verfföhn erbij kon ik zelfs veel onderdeeltjes eenvoudiglossolderen van oudere printplaten en zo een aardig assortiment aan onderdeeltjes opbouwen.

Tips (soldeerpunten)

In die jaren deed ik ook jaren met een soldeerpunt (een 'tip'). Dit waren nog een soort van gevormde koperen staafjes zonder verder iets. In deze bouten stak ik ze in de bout door het schroefje los te draaien, de pen er insteken en vastschroeven, klaar.

Als het wat 'koeler' moest (voor kleinere onderdelen) was het mogelijk het contact tussen tip en bout te verminderen: simpelweg wat naar buiten schuiven, weer vastschroeven en de tip werd 'minder warm'.

Dat laatste klopt niet helemaal: de temperatuur van de tip zal onbelast wel (bijna) net zo warm geworden zijn, maar als je hem dan op iets zet wat je wilt solderen (draadje en / of printplaatje) koelt het heel hard af zodat de warmteoverdracht minder is en het componentje (zoals weerstand, connector, LED) minder warm wordt en dus ook minder snel beschadigd.

Verder kon ik wisselen tussen tips, meestal m'n favoriete een soort van 'bijtelpuntje' en een echte scherpe punt. Met de scherpe punt is de warmte-overdracht ook een stuk minder tussen bout en onderdeeltje / component dan met een groter oppervlakte zoals op een bijtelpuntje. Het was niet goed maar af en toe vormde ik het puntje weer opnieuw door er iets af te vijlen. Even goed vertinnen en samen met de corrosie op de punt was die toch weer redelijk stevig. Maar wel korter en zat hij dus minder ver in de bout; alleen nog geschikt voor de wat kleinere verbindingen.

Ook met dik installatie-koperdraad kon ik weer nieuwe tips maken. Iets minder optimaal maar het werkte wel in die bouten, in ieder geval voor de wat dunnere draadjes met de - nu ouderwetse - tin met lood en goede flux.

Voor dikkere draden zoals 2mm kwadraad en 4mm kwadraad kwam ik snel warmte te kort met m'n kleinere bout en de standaard tips, dan soms een tip wisselen of 'voorverwarmen'met de bout rechtsstreeks tegen de draad en met 2 bouten en dan evt. het soldeerpistool (mag maximaal 1/2 minuut!) erbij.Moest wel snel gaan want anders is de isolatie snel gesmolten omdat de hitte dan door de draad verspreid wordt. Soms dus behoorlijk sukkelen...

Bij de nieuwere soldeerstations en -bouten is het toch wel wat anders: de tips zijn beter en zeker beter geschikt voor de nieuwere soldeer ('tin'): deze is loodvrij en heeft een hogere temperatuur nodig. Dit 'vreet' aan de gewone koperen tips en zo zijn ze snel kapot. Met de nieuwere, betere tips gaat dat langer goed. en levert ook de hogere temperatuur minder snel problemen op.

 

 









{Terug naar Begin}

  let op: deze homepage wordt niet meer actief bijgewerkt. Ga naar elvinshoot

Fotografie

Diverse fotos van mij op elvinshoot

 

Navigatie door mijn privé-pagina:

BEGIN / Homepage
 
ELFiets - Ligfietsen en ligfietsonderdelen
Didgeridoo
Handige Links
Solderen
 

Fotografie - zie ook elvinshoot.net

  Diverse toestellen - t/m jaren 80
  1990 - 2000
  2000 - 2005
  2005 - 2010
  2010 - 2015
   
  Pentax body vergelijk
   
  Foto-vakanties
    Naar Parijs
   
  Digitale SLR's
  Praktica-handleiding
  Objectieven
  Draadontspanners
  Analoog-Digitaal

 

Andere sites:

elvinshoot extra homepage met fotos
Pentaxian Pentaxian.nl - voor Pentax-liefhebbers
Analoog analoogfotoforum.nl - voor analoge fotografie
   
 

 


 

 




11.05.2022